Солтүстік Қазақстан облысы Ғабит Мүсірепов атындағы аудан Гаршин ауылы Гаршин орта мектебі Рамазанова Сайран Әмірғазықызы | ![]() |
Мақсаты: Оқушыларды ұлттық салт— дәстүр негізінде білімін кеңейту. Адамгершілікке, ұлтжандылыққа, имандылыққа тәрбиелеу, ұлттық дүниетанымын қалыптастыру. Татулыққа, ынтымақтыққа, бірлікке шақыру.
Көрнекілігі: Тарихи тұлғалардың портреттері, қолөнер шеберлерінің бұйымдары, бес қару, ат әбзелі, қатысушылардың қолынан шыққан туындылары қойылады.
Мұғалім: Қайырлы күн, құрметті ұстаздар, ата-аналар, оқушылар! Сіздер бүгін «Жігітке жеті өнер де аз» атты жігіт сұлтаны сайысына қош келдіңіздер. Жігіттеріміз өз өнерлерін ғана көрсетіп қана қоймай, біздің салт-дәстүрімізді, ұлттық ойындарымызды, шеберліктерін, онымен қоса білімділіктерін, шеберліктерін көрсетеді. Олай болса жігіттерімізге сәт-сапар тілей отырып, «Жігітке жеті өнер де аз» атты жігіт сұлтаны сайысын ашық деп жариялауға рұқсат етіңіздер!
1-жүргізуші:
2-жүргізуші:
1-жүргізуші: Құрметті көрермен қауым! Енді сайысқа түсетін жігіттерді қол соғып, қошеметтеп шақырайық.
2-жүргізуші:
1-жүргізуші:
2-жүргізуші:
Әр топ өздерін таныстырады.
1-жүргізуші:
Әр топтан екі адам ортаға шығып өнер көрсетеді.
2-жүргізуші:
Жігіттер арқан тартысады.
1-жүргізуші:
Ата-бабаларымыздың ұлан асыр жерімізді білектің күші, найзаның ұшымен талай жаудан қорғап қалғаны мәлім. Ал, енді біздің бүгінгі жігіттеріміздің ел қорғауға қаншалықты әзір екенін көрелік.
Қол күрес. Екі адамнан ортаға шығады.
Жерден тартылу. Тобымен қатысады.
2-жүргізуші:
1-сұрақ: Қазақ халқының тарихында қандай хандар өткен?
Хандар: Абылай, Әбілқайыр, Тәуке, Жәңгір.
2-сұрақ: Қазақ халқының тарихында қандай батырлар өткен?
Батырлар: Сыпатай, Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай, Кенесары, Есет, Қайдауыл, Көтібар.
3-сұрақ: Қазақ халқының тарихында қандай билер өткен?
Билер: Қаз дауысты Қазыбек би, Төле би, Әйтеке би.
4-сұрақ: Үш ұғымы туралы сұрақтар.
5-сұрақ: Өсек, өтірік, мақтаншақ, еріншек, бекер мал шашпақ.
Бес асыл: Талап, еңбек, терең ой, қанағат ету, рақым жасау.
6-сұрақ:
7-сұрақ: Ұлттық ойындардың түрлерін ата.
Ақсүйек, асау үйрету, арқан тарту, тымпи, сақина салу, көкпар.
8-сұрақ: Бес қаруды атаңыз.
Мылтық, садақ, найза, қылыш, айбалта.
9-сұрақ: Аттың ер-тұрмандарына нелер жатады?
Жүген, желдік, тоқым, ер құйысқан, өмілдірік, үзеңгі, аткөрпе, тартпа, қамшы.
10-сұрақ: Жігіттің үш жақын жұртын ата.
Ағайын жұрт, нағашы жұрт, қайын жұрт.
11-сұрақ: Үш арысты атаңыз.
С.Сейфуллин, Б.Майлин, І.Жансүгіров.
12-сұрақ: Төрт түліктің пірін атаңыз.
Түйе пірі— Ойсыл қара, жылқы пірі— Қамбар ата, сиыр пірі— Зеңгі баба, қой пірі— Шопан ата, ешкі пірі— Шекшек ата.
1-жүргізуші:
1. Ағайын— алтау, ана— біреу.
2. Ағайынның алтын сарайынан Анаңның жыртық лашығы артық.
3. Ана сүтін ақтамағанды ешкім мақтамайда.
4. Ананды Мекеге үш арқалап барсаң да, Қарызыңнан құтыла алмайсың.
5. Отанға опасыздық еткенің, Өз түбіңе өзің жеткенің.
6. Жат жердің қаршығасынан, Өз еліңнің қарғасы артық.
7. Кісі елінде сұлтан болғанша, Өз елінде ұлтан бол.
8. Отан үшін күрес— Ерге тиген үлес.
9. Ерліктің шарты— өзіне сенгендік.
10. Ер жігітке өлім бар да, қорлық жоқ.
11. Ер жігіт үйде туып, түзде өлер.
12. Үйде шешен— дауға жоқ, Үйде батыр— жауға жоқ.
2-жүргізуші:
Келесі сайысымыз «Ескірмейтін есті сөз».
1. Отқа су құйма, түкірме.
2. Мал сүйегін отқа жақпа, ақты төкпе.
3. Қазақ түнде мал, адам санамайды.
4. Пышақтың жүзін жалама, пышақтың жүзін езбе.
5. Үйге қарай, үйді айналып жүгірме.
6. Айға қарай қолыңды шошайтпа.
7. Күлді, тұзды баспа, шашпа.
8. Жағыңды, беліңді, таянба, тізеңді ұшақтама.
9. Бас киімді теппе, лақтырма.
10. Итті теппе, итке су шашпа.
11. Есікті керме, табалдырықты баспа.
12. Наны шашпа, баспа.
13. Түнде өзенге суға түспе, су алуға барма.
14. Мойныңа белбеу салма.
15. Жұма күні кір жұма.
16. Үш айтта кір жууға, тырнақ, шаш алуға болмайды.
17. Сыпырғышты көкке көтеріп баланы ұруға болмайды.
18. Кемтар адамға күлме.
1-жүргізуші:
2-жүргізуші: «Жеті атасын білмеген жетесіз»— деп айтпақшы, кешіміздің соңында біздің қыран жігіттеріміздің топ басшысы жеті аталарын атап бата береді.
1-топ басшысы:
2-топ басшысы:
3-топ басшысы:
2-жүргізуші:
1-жүргізуші:
«Ер сұлтаны», «Жігіт сұлтаны» деген атақты табыс етеді.
Ұлтымыздың ұлағатты дәстүрлерін, халқымыздың рухани байлығын игеруге, тындырымды, тиянақты талантты болуға тәрбие сағатының маңызы зор.
Отанға деген сүйіспеншілік пен патриоттықты оятуға, адамгершілікке, ұлтжандылыққа, имандылыққа тәрбиелеу мақсатында мұғалімдер де әрқашан үлкен ізденіспен үлес қосып келеді. Осындай тәрбие беру мақсатпен мектепте жарыс ойындарын ұйымдастыру оқушыларды бір серпілтіп тастары даусыз.
Әрі олардың ой өрісін кеңейтіп, ізденіске жұмылдырады.
Осы мақсаттарды негізге ала отырып мектеп ішінде «Жігітке жеті өнер де аз» атты жігіт сұлтаны сайысын өткіздім.
Өзімнің кіріспа сөзімнен кейін әділқазылар алқасы сайланды.
Сайысқа түсетін жігіттерді қол соғып, қошеметпен қарсы алдық.
Оқушылар үстелге айнала отырды. Екі кішкене сандыққа әр топқа арналған тапсырмалар салынып қойылды.
Әр топ өздерін таныстырып өткеннен кейін, кезек сайысқа берілді.
Сайысты бастау ( шарт бойынша жасырынған асықты табуы керек) бірінші топтың үлесіне тиді.
Сайыс 8 кезеңге бөлініп өткізілді. Өз сандықшаларынан сұрақ оқылды.
Бұл сайыста тек қана күш сынасу ғана емес, сонымен бірге мақал— мәтелдер айту, тыйым сөздерді қаншалықты білетіндерін айтты және өздерінің өнерлік қабілеттерін байқата білді.
Викториналық сұрақтарға жауап беруде де оқушылар белсенділіктерін көрсетті.
Үзіліс сәтінде магнитофоннан қазақтың халық әндері тыңдалды.
Сайыстың аяғында сөз кезегі әділқазылар алқасына берілді.
Әр топ мүшелерінің жауаптары есепке алынып, жеңіске жеткен оқушылар марапатталынды. «Ер сұлтаны», «Жігіт сұлтаны» деген атақтар табыс етілді.
Сайыстың соңында қатысқан мұғалімдерге құттықтау сөз берілді.
Сайыс өте қызғылықты өтті.